THẦN HỌC VỀ LOGOS THEO CÁC GIÁO PHỤ

Thời sự Thần học – Số 44, Tháng 6/2006, tr. 89-108.

_Đinh Vịnh 🙋

Trong trào lưu văn chương và suy tư thần học thế kỷ II và III, chúng ta gặp thấy những khuynh hướng sai lạc về Ngôi Lời, chẳng hạn phong trào Nhất chủ thuyết[1] chủ trương chỉ có một Thiên Chúa là Chúa Cha, chính Ngài đã sinh ra, cũng chính Ngài đã chịu khổ hình và chịu chết. Sau này, người ta còn gặp một khuynh hướng khác mang sắc thái của Nhất chủ thuyết, đó là Hình thái thuyết với chủ trương không phân biệt Ba Ngôi nơi Thiên Chúa, coi Thiên Chúa là “nhất thể” đơn thuần và giải thích về Ba Ngôi chỉ là ba hình thái khác nhau tuỳ theo [nhu cầu] sự biểu lộ mà thôi. Hay như khuynh hướng lạc giáo coi nhẹ thần tính của Ngôi Lời, Đức Giêsu Kitô, khi cho rằng Người không thực sự là Con Thiên Chúa, mà chỉ được nhận làm Con khi chịu phép rửa (Nghĩa tử thuyết). Khi phi bác lại tất cả những khuynh hướng sai lạc về Logos, chính là việc các Giáo phụ Hộ giáo khẳng định thần học về Ngôi Lời rằng Ngài thực sự phân biệt với Chúa Cha, rằng từ muôn thuở, Ngôi Lời đã tiền hữu nơi Chúa Cha, rằng Ngài là trưởng tử và là trung gian tạo dựng. Bài này tìm hiểu về những suy tư và lập luận của các Giáo phụ Hộ giáo liên quan tới những vấn đề này .

TỪ LỜI RU CỦA MẸ ĐẾN LỜI HẰNG SỐNG CỦA ĐỨC KITÔ

Thời sự Thần học – Số 44, Tháng 6/2006, tr. 79-88.

_Giuse Hoàng Văn Hoà, O.P. 🙋

Làm người, mỗi chúng ta đều khát khao được sống và sống tròn đầy. Nỗi niềm ấy khởi đi từ tiếng khóc chào đời cho đến hơi thở cuối cùng. Nơi ngưỡng cửa cuộc đời, là gia đình, con người hấp thụ những lời yêu thương của cha lẫn mẹ. Nhưng như thế thì vẫn chưa đủ cho kiếp nhân sinh. Mỗi người hằng ngày phải đáp trả bao mối tương quan với người chung quanh. Họ cần có lời gặp gỡ ngoài xã hội. Lời ấy thúc đẩy con người biết đối thoại, biết lắng nghe và biết cảm thông để nhận ra lối “sống cùng” và “sống với” người khác. Đó là những mối tương quan ngoại thân. Chúng ta vẫn còn thấy thiếu. Chúng ta còn đối diện với sự phức tạp từ bên trong con người mình. Ai chẳng khắc khoải một lời có sức xoa dịu và nâng đỡ con người từ nội thân nữa? Đó chính là Lời Hằng Sống của Đức Kitô mà từ hư vô Lời có sức tác tạo, từ tội lỗi Lời có sức biến đổi, và thậm chí Lời còn phục vụ con người trong mọi hoàn cảnh, mọi nơi và mọi lúc. Nếu tiếng khóc của con trẻ sẽ nín bặt khi lời ru của mẹ cất lên, thì lời Hằng Sống của Đức Kitô có sức cảm hoá khiến cho con người bỏ đường tội lỗi ăn năn trở lại. Cũng vậy, nếu như lời của mẹ khiến con trẻ động lòng thì Lời Hằng Sống cũng khiến cho những giọt nước mắt thống hối tuôn rơi. Chính vì thế, bài viết “Từ lời ru của mẹ đến Lời Hằng Sống của Đức Kitô” sẽ hướng đến việc làm sáng lên cuộc sống bằng cách thiết tha với lời yêu thương trong gia đình, trân trọng với lời gặp gỡ ngoài xã hội và sốt sắng thực thi Lời Hằng Sống của Đức Kitô.

THẦN HỌC VỀ SỰ TẠO DỰNG

Thời sự Thần học – Số 44, Tháng 6/2006, tr. 54-78.

_Hoà Bình_

Hồi còn nhỏ khi dọn mình rước lễ lần đầu, chúng ta được dạy rằng :"Đức Chúa Trời dựng nên trời đất trong bảy ngày". Thế nhưng, dần dần chúng ta biết : vũ trụ này không phải chỉ thành hình trong vòng bảy ngày mà cả hằng triệu năm. Hơn thế nữa, vũ trụ này là do vật chất tiến hóa chứ chẳng phải do ai dựng nên cả! Thế thì thử hỏi: đức tin về Thiên Chúa tạo dựng có còn ý nghĩa gì nữa hay không? Chúng ta sẽ khảo cứu đạo lý về sự tạo dựng từ Kinh thánh, qua truyền thống của Giáo hội, và sau cùng, đối chiếu đức tin với những vấn nạn của khoa học hiện đại, tựa như: tiến hóa, môi sinh…

CON NGƯỜI TRONG DÒNG LỊCH SỬ TẠO DỰNG VÀ TIẾN HÓA

Thời sự Thần học – Số 44, Tháng 6/2006, tr. 5-53.

_Minh Sơn, O.P._

Con người bởi đâu mà hình thành nên? Và có mặt trên trái đất này từ khi nào? Câu hỏi thật nhiêu khê và gây những cuộc tranh luận gay gắt từ giữa thế kỷ XIX cho đến nay vẫn còn tiếp diễn. Quả thật, từ khi thuyết tiến hóa chủ trương rằng con người bởi khỉ mà ra, bản phúc trình khoa học này như trái bom làm nổ tung cả công luận thế giới và đặc biệt gây hoang mang, khủng hoảng đức tin không ít cho giới Kitô Giáo. Bởi vì sự khẳng định này của khoa học có vẻ đi ngược lại với nhiều khẳng định của Thánh kinh và đe doạ mối duy nhất, thậm chí sự tồn tại của thế giới Kitô giáo.

THỜI SỰ THẦN HỌC – SỐ 44, THÁNG 6/2006

CHỦ ĐỀ: TẠO DỰNG VÀ TIẾN HOÁ

LỜI NGỎ

Thế giới - Vũ trụ - Con người đã được hình thành thế nào? Phải chăng một cuộc tiến hoá hàng triệu triệu năm đã diễn ra và sau khi thế giới, vũ trụ có mặt, thì con người xuất hiện như đỉnh cao của cuộc tiến hoá này?… Những câu hỏi như trên đã từng là mối bận tâm các nhà bác học, sinh vật học, nhân chủng học, khảo cổ học… và cả các nhà Thần học nữa. Tất cả họ dường như muốn tìm một câu trả lời dứt khoát cho những câu hỏi trên. Nhưng xem ra, vẫn chưa có kết luận chung cuộc. Thời gian cùng lịch sử phát triển của tư tưởng đã bổ sung - ngày càng phong phú - cho câu trả lời này.

SỰ ĐÓNG GÓP CỦA THÔNG ĐIỆP LAUDATO SI’ VÀO GIÁO HUẤN XÃ HỘI CỦA HỘI THÁNH

Thời sự Thần học – Số 88, tháng 5/2020, tr. 163-197.

_Hồng y Peter Kodwo Appiah Turkson_

Tác giả là Chủ tịch Hội đồng Tòa thánh về Công lý và Hòa bình từ năm 2009, và với cuộc cải tổ giáo triều của ĐTC Phanxicô, ngài được đặt đứng đầu Bộ Thăng tiến Con người, từ ngày 1/1/2017. Trong một bài thuyết trình tại Taizé ngày 23/9/2017, tác giả nêu bật sự liên tục và mới mẻ của thông điệp Laudato si’ trong toàn bộ Giáo huấn xã hội của Hội thánh, đặc biệt là lối tiếp cận vấn đề môi sinh cách toàn diện: việc bảo vệ môi trường cần được gắn liền với việc bảo vệ phẩm giá con người, nhất là người nghèo. Nội dung gồm:
1. Đọc ra và đáp trả các dấu chỉ của thời đại
2. Đâm rễ trong Kinh thánh
3. Liên tục với Huấn quyền
4. Quan tâm đến thiện ích chung. Chăm sóc trái đất, ngôi nhà chung của chúng ta
5. Sinh thái nhân bản. Quan tâm đến nhân phẩm
6. Ưu tiên chọn lựa người nghèo
7. Sinh thái toàn diện và phát triển toàn diện con người
Nguồn : “The contribution of Laudato si’ to Catholic Social Doctrine”. http://www.humandevelopment.va/it/risorse/interventi/2017/the-contribution-of-laudato-si--to-catholic-social-doctrine--23-.html
Viết tắt : GHXH = Giáo huấn xã hội của Hội thánh. Bản PDF ở cuối trang.

CUỐN SÁCH THIÊN NHIÊN

Lịch Sử Của Một Ẩn Dụ Nằm Giữa Khoa Học Và Thần Học

Thời sự Thần học – Số 88, tháng 5/2020, tr. 130-162.

_Giuseppe Tanzella-Nitti_ 

Gần đây, huấn quyền Công giáo thường sử dụng ẩn dụ “Cuốn sách Thiên nhiên” như cầu nối trong việc đối thoại giữa Khoa học và Thần học. Bài viết này muốn tìm hiểu nguồn gốc của ẩn dụ này, và việc giải thích ẩn dụ trải qua lịch sử, cách riêng khi đối chiếu giữa Sách Thiên nhiên và Sách Kinh thánh, như hai cách thức Thiên Chúa mặc khải cho loài người. Vì khuôn khổ của tờ báo, chúng tôi chỉ lược tóm nội dung chứ không dịch nguyên văn.
Nguồn : “Book of Nature, Origin and Development of the Metaphor”. INTERS – Interdisciplinary Encyclopedia of Religion and Science, edited by G. Tanzella-Nitti, I. Colagé and A. Strumia, www.inters.org, DOI: 10.17421/2037-2329-2019-GT-1. Tác giả là giáo sư thần học tại Giáo hoàng Đại học Santa Croce, Rôma.
Lưu ý : Vì muốn đối chiếu hai cuốn sách, chúng tôi sử dụng thuật ngữ “Sách Thiên nhiên” và “Sách Kinh thánh”, mặc dù biết rằng “Kinh” và “Sách” đồng nghĩa với nhau! Bản PDF ở cuối trang.
Dàn bài :
I. Việc giải thích ẩn dụ trải qua lịch sử: A. Nguồn gốc. B. Kinh thánh. C. Các giáo phụ. D. Thời trung đại. E. Thời phục hưng. F. Thời cận đại
II. Những hàm ngụ của ẩn dụ: 1/ Trong lãnh vực triết học. 2/ Đối với khoa học tự nhiên. 3/ Trong lãnh vực thần học

CÁC “LUẬT” VẬT LÝ

Thời sự Thần học – Số 88, tháng 5/2020, tr. 99-129.

_Micae Trần Văn Thành, O.P._ 

I. Từ ngữ: Tự nhiên và Vật lý; Luật
II. Các “luật” trong khoa học vật lý
  Quan điểm Aristote
  Định luật trong khoa học vật lý cổ điển: Newton
  Khoa học vật lý hiện đại
III. Một vũ trụ ngẫu nhiên hay tất yếu?
  Lý thuyết Big Bang
  Nguyên lý vị nhân
  Lý thuyết các vũ trụ song song
IV. Thiên Chúa và vũ trụ
V. Kết luận